Regulacje i ograniczenia wprowadzane odgórnie w związku z pandemią dotknęły ponad 3/4 firm, które wzięły udział w badaniu.  W przypadku 14% firm sytuacja była na tyle trudna, że ich właściciele zmuszeni byli podjąć decyzję o zawieszeniu lub zamknięciu działalności.

SYTUACJA FINANSOWA

Pogorszenie kondycji firm w dużej mierze jest konsekwencją zmniejszenia się przychodów – prawie 50% badanych firm  uzyskało niższe przychody w stosunku do lipca 2020. Warto zaznaczyć, że przychody firm wyglądały podobnie zarówno w rdzeniu i strefie funkcjonowania jak i pozostałej części województwa.

Obniżenie przychodów w stosunku do lipca 2020 stwierdza 66% przedsiębiorstw handlowych, 64% - produkcyjnych i 55,5% - budowlanych. 

Wzrosty przychodów w okresie pandemii zadeklarowało 10% badanych firm – częściej o wzroście przychodów mówili reprezentanci firm średnich oraz firm z branży usługowej.

Jako główne przyczyny aktualnej sytuacji podawano spadek popytu oraz obowiązek zawieszenia lub ograniczenia działalności wynikający z ustanawianych rozporządzeń. 4,4% firm miało problem z eksportem swoich produktów.

Największy problem z popytem miały firmy produkcyjne (90,5%), natomiast dodatkową przyczyną spadku przychodów firm z branży budowlanej są problemy z zaopatrzeniem (34,7%) i brak pracowników (33,1%).

Problemy z płynnością finansową podczas pandemii zadeklarowało 40% badanych. Problemy te dotyczyły częściej firm z branży produkcyjnej, a także nieco częściej  firm najmniejszych, niż średnich.

W obliczu problemów z płynnością finansową, firmy przede wszystkim angażowały prywatne środki właścicieli (szczególnie wśród firm mikro). Badani poszukiwali pomocy także w  rządowej tarczy antykryzysowej, rezerwach finansowych oraz oszczędnościach wygenerowanych poprzez ograniczanie  kosztów bieżącej działalności. 45% firm zdeklarowało, że pozyskane środki zapewniły całkowicie lub w znacznym stopniu utrzymanie płynności finansowej firmy.

Brak opóźnień w płatnościach zobowiązań zadeklarowało 73% reprezentantów badanych firm. Jednocześnie 48% firm doświadcza opóźnień ze strony kontrahentów, przy czym najbardziej problem ten dotyczy firm średnich, wśród których prawie ¾ boryka się z tym zjawiskiem.

ZMIANY ORGANIZACYJNE W FIRMACH

Wśród zmian organizacyjnych, które wprowadzono w firmach w związku z pandemią, najczęściej wymieniano częściowe przejście na pacę zdalną, skrócenie czasu pracy i wykorzystywanie płatnych urlopów przez pracowników (to w szczególności wśród firm z branży produkcyjnej i budowlanej), a także zmniejszanie wynagrodzeń/liczby pracowników sezonowych (nieco częściej w firmach usługowych, niż w innych branżach).  Blisko 1/3 badanych firm nie wprowadziła żadnych zmian w organizacji pracy przedsiębiorstwa.

Pandemia wymusiła na ponad 2/3 badanych firm zmiany w prowadzonej działalności – najczęściej wymieniano zmianę marży sprzedaży (27%), zmianę sposobów dotarcia do klienta (27%), poszukiwanie nowych dostawców (23% na poziomie wszystkich firm, a w branży budowlanej 41%) i zawieszenie lub ograniczenie usług albo sprzedaży (22%), a także wprowadzenie nowych produktów/usług lub dostosowanie  istniejących do aktualnych potrzeb (22%), oraz renegocjację posiadanych kontraktów (18% ogółu firm, 20% firm z branży usługowej).

W badanej próbie tylko nieco ponad 10% firm prowadzi działalność eksportową. Blisko połowa z tych firm (49%) w związku z pandemią doświadczyła spadku przychodów  z eksportu, najbardziej dotyczy to firm z branży produkcyjnej i usługowej. W przypadku 39% firm prowadzących działalność eksportową nie nastąpiły żadne zmiany w przychodach z eksportu (częściej w firmach handlowych, niż w innych branżach).

KORZYSTANIE ZE WSPARCIA PUBLICZNEGO

Ze wsparcia kierowanego do przedsiębiorców w związku z pandemią skorzystało 79% badanych firm. 3/4 firm skorzystało jedynie ze wsparcia bezzwrotnego. Wsparcie zwrotne lub częściowo zwrotne częściej deklarowali przedstawiciele firm małych i średnich.

Wśród najczęściej wymienianych narzędzi wsparcia wymieniano: pożyczkę z Powiatowego Urzędu Pracy, zwolnienie ze składek ZUS na 3 miesiące oraz świadczenie postojowe (17%).

Ponad połowa firm zdeklarowała, że środki uzyskane z różnych rodzajów wsparcia w niewielkim stopniu pomogły w utrzymaniu działalności (54% przedstawicieli firm wystawiło ocenę poniżej 5, na skali od 1 do 10). Uzyskane środki najmniejszy wpływ miały na wsparcie działalności najmniejszych firm oraz firm z branży handlowej.

ROKOWANIA NA PRZYSZŁOŚĆ

Prawie połowa badanych przewiduje, że w ciągu najbliższych 6 miesięcy przychody ich firm pozostaną na podobnym poziomie, jak dotychczas, a blisko 22% badanych spodziewa się, że za pół roku przychody ich firm będą mniejsze.

W związku z pandemią 38% firm ograniczyło lub zrezygnowało z planów inwestycyjnych na 2021 rok, zaś połowa nie planowała żadnych inwestycji na ten rok. Przewidywania firm odnośnie funkcjonowania  w perspektywie najbliższych 12 miesięcy można uznać za umiarkowanie optymistyczne. Prawie połowa firm ocenia swoje szanse na funkcjonowanie bez dalszego wsparcia na  przynajmniej 70% (bardziej pozytywnie w przyszłość patrzą przedstawiciele średnich firm).

Nieco gorzej oceniane są szanse na powrót firmy do rozmiarów i zakresu działalności przynajmniej takich, jak przed pandemią. Najgorzej oceniane są szanse na powrót całej branży gospodarczej, w której funkcjonuje firma - jedynie co czwarta firma oceniła te szanse na przynajmniej 70%.Najbardziej optymistycznie w przyszłość patrzą reprezentanci firm z branży usługowej.

FIRMY, KTÓRE ZAWIESIŁY DZIAŁALNOŚĆ

Wśród firm, które zmuszone były do zamknięcia działalności dominują mikro-firmy z branży usługowej, bardzo często działające na rynku dłużej niż 10 lat. Firmy te deklarują, że skorzystały ze wsparcia publicznego – na ogół bezzwrotnego, ale przyznane środki i zwolnienia z opłat nie wystarczyły, aby możliwe było utrzymanie działalności.

Badanie pomorskich MSP realizowane było przez PBS Sp. z o.o.
na zlecenie Pomorskiego Funduszu Rozwoju Sp. z o.o.